Çin Cumhurbaşkanı Xi Jinping, bugün Astana’da Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev’le görüştükten sonra ortak basın toplantısına katıldı.
İyi dost ve komşu ülke olan Kazakistan’ı beşinci kez ziyaret ettiğini hatırlatan Xi, Tokayev ile 9 ay sonra tekrar bir araya geldiği bilgisini verdi. Tokayev ile dostane ve verimli bir görüşme yaptığını ve geniş anlaşmalara vardığını belirten Xi, ortak bildiri imzalanırken iki ülke arasında ekonomi, ticaret, bağlanırlık, enerji, tarım, teknoloji ve kültürü kapsayan hükümetler arası ve birimler arası işbirliği belgelerinin takas işlemlerine tanıklık ettiğini söyledi.
Xi, 1000 yıl süren eski İpek Yolu’na kök salan ve iki ülke arasında diplomatik ilişkinin kurulmasından bu yana geçen 32 yılda süren karşılıklı yarara dayalı iş birliği temelinde oluşan Çin-Kazakistan ilişkisinin, kalıcı, kapsamlı ve stratejik ortaklık seviyesine yükseltildiğini vurguladı. Xi, iki ülkenin geleneksel dostluğun ve kapsamlı iş birliğinin geleceğe aktarılmasına tam güvenle baktıklarını dile getirdi.
Hem Çin hem de Kazakistan’ın kalkınmak için kritik bir dönemde bulunduğu konusunda fikir birliğine vardıklarını aktaran Xi, iki ülkenin modernleşme sürecinde iki yoldaş olduğunu ifade etti. Xi, iki tarafın yardımlaşmayı sürdürerek karşılıklı siyasi güveni derinleştirmeye, kalkınmak için stratejik uyuma, karşı tarafı ilgilendiren önemli çıkarları kararlılıkla korumaya ve karşı tarafın güvenebildiği güçlü taraf olmaya devam edeceğini belirtti.
Kuşak ve Yol ortak inşasını yüksek kaliteli bir şekilde sürdüreceklerine dikkat çeken Xi, iki ülkenin pragmatik iş birliğinde daha fazla ilerleme kaydedilmesini hızlandıracaklarını söyledi. Xi, ikili ticaret hacminin bir kat daha artması hedefini saptayan iki tarafın, ekonomi, ticaret, yatırım, üretim gücü, bağlanırlık ve enerji gibi geleneksel alanlardaki iş birliğini derinleştirmeye ve Trans-Hazar Uluslararası Taşımacılık Rotası ve Çin ile Kazakistan arasındaki üçüncü sınır ötesi demiryolu inşasını hızlandırmaya karar verdiklerini ifade etti. Xi, iki ülkenin kritik madencilik, yeni enerji, teknolojik inovasyon, havacılık ve uzay, dijital ekonomi alanlarındaki yeni iş birlikleri için olasılıklar yaratacağını vurguladı.
Xi, Çin-Kazakistan Kültür Merkezi ile Beijing Dil ve Kültür Üniversitesi Kazakistan Kampüsü’nün açılış törenine katıldıklarını anlattı. Xi, bunun iki halkın birbirini daha yakından tanımalarına fırsat sağlayacağına inandığını dile getirdi. Çin’in Kazakistan’da ikinci Luban Atölyesi’ni açmaya karar verdiğine işaret eden Xi, 2025 yılında Kazakistan’da Çin Turizm Yılı etkinlikleri düzenleneceğini belirtti. Xi, iki tarafın medya, düşünce kuruluşu ve film yapımı alanlarındaki işbirliğini genişleteceğini ve daha fazla kardeş şehir ilişkileri kurulmasını destekleyeceğini kaydetti.
Xi, Kazakistan ile uluslararası işlerdeki eşgüdümü sıkılaştırarak BM, Shanghai İşbirliği Örgütü (SİÖ) ve Çin-Orta Asya Mekanizması dahil olmak üzere çok yönlü örgütler çerçevesindeki koodinasyonu güçlendireceklerinin altını çizdi. Xi, Kazakistan ile Küresel Kalkınma İnisiyatifi, Küresel Güvenlik İnisiyatifi ve Küresel Medeniyet İnisiyatifi’ni yerine getirerek diğer gelişmekte olan ülkelerin de ortak çıkarlarını savunacaklarına işaret etti.
Xi, Kazakistan’ını BRICS’e katılmasını, uluslararası sahnede “orta güçlü devlet” rolünü oynamasını ve küresel yönetişim için gerekli katkıyı yapmasını desteklediklerini vurguladı. Hem Çin hem de Kazakistan’ın SİÖ’nun kurucu üyesi olduğunu hatırlatan Xi, Kazakistan’ın dönem başkanlığını üstlendiğinde bölgesel işbirliği ve örgütsel ilerleme için büyük katkıda bulunduğuna dikkat çekti.
Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev, Xi’nin Astana ziyaretinin özel tarihi anlam taşıdığını ve bunun ikili ilişkilerin daha ileriye götürülmesi için yeni bir başlangıç olduğunu söyledi. Çin ile Kazakistan’ın birbirinin iyi komşu olmalarının yanı sıra kalıcı, kapsamlı ve stratejik ortak olduklarını hatırlatan Tokayev, tarihe bakıldığında Çin’in Kazakistan’ın çıkarşarına hiç zarar vermediğini ve iki ülkenin halkları arasındaki sağlam dostluğun nesilden nesile aktarıldığını belirtti. Çin’in Kazakistan’ın en büyük ticaret ortağı ve yabancı yatırım konusunda en önemli kaynak ülkesi olduğuna dikkat çeken Tokayev, Çin firmalarının Kazakistan’daki yatırımlarının ve işbirliğinin ülkesinin gelişmesini hızlandırdığını dile getirdi. Tokayev, daha fazla Çin firmasının ülkesine yatırım yapmasını beklediklerinin ve Çin firmalarına gerekli bütün elverişli olanakları sağlayacaklarının altını çizdi. Tokayev, birçok uluslararası ve bölgesel sorun üzerinde benzer tutum alan iki ülkenin barışçıl diplomatik konsepte sadık kaldığını belirtti. Tokayev, Çin ile birlikte Çin-Orta Asya, SİÖ ve BM gibi çok taraflı çerçeve kapsamında eşgüdümü artırmaya hazır olduklarını dile getirdi. Tokeyev, dostluğun iki ülkenin ortak kıymeti ve altından daha kıymetli olduğuna dikkat çekti. Tokayev, Çin’le birlikte ortak çaba harcayarak ikili ilişkilerde yeni bir “altın 30 yıl” içinde daha fazla başarı elde etmeyi beklediklerini sözlerine ekledi.
Hibya Haber Ajansı
